Κωνσταντίνος Γλούμης: Χτίζουμε μια κοινωνία που δεν αφήνει κανέναν πίσω

Πώς εξηγείται σε ένα παιδί η δουλειά του κράτους για την κοινωνική συνοχή και τη στήριξη της οικογένειας; Με απλά λόγια, όπως κάνει και ο Γενικός Γραμματέας Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, Κωνσταντίνος Γλούμης, ο οποίος στη συνέντευξή του αναδεικνύει έναν ολόκληρο σχεδιασμό για μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς.

Από τις πολιτικές στέγασης για νέους και ευάλωτους μέχρι την προστασία παιδιών χωρίς οικογένεια και την ουσιαστική στήριξη εργαζόμενων γονιών, ο κ. Γλούμης παρουσιάζει ένα όραμα που μεταφράζεται σε πράξεις και μέτρα με απτό αποτύπωμα στην καθημερινότητα των πολιτών.

Αν σας ρωτούσε ένα παιδί τι δουλειά κάνετε, πώς θα του το εξηγούσατε με απλά λόγια;

Θα του έλεγα πως δουλειά μας είναι να στηρίζουμε κάθε οικογένεια, προκειμένου να έχει όλα τα αναγκαία εφόδια για να νιώθουν τα μέλη της ολοκληρωμένα και χαρούμενα. Και τί είναι αυτό που χρειάζεται κάθε οικογένεια; Κατάλληλη στέγη, πρόσβαση σε σημαντικές υπηρεσίες για τα παιδιά και τους γονείς, όπως βρεφονηπιακοί σταθμοί, κέντρα δημιουργικής απασχόλησης, κατασκηνώσεις, οικονομική βοήθεια στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, αλλά και προστασία στους εργαζόμενους γονείς ώστε να κρατούν μια ισορροπία μεταξύ οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.

Είναι όλα αυτά που δημιουργούν μια σιγουριά στους νέους που θέλουν να δημιουργήσουν οικογένεια, χωρίς να ανησυχούν για το αύριο. Αλλά θα του έλεγα και κάτι ακόμα, που για μένα είναι πολύ σημαντικό: πως φροντίζουμε και τα παιδιά που σήμερα δεν έχουν δίπλα τους μια οικογένεια. Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε δομές παιδικής προστασίας. Προσπαθούμε καθημερινά να τους δώσουμε περισσότερες ευκαιρίες, να βρουν κι αυτά τη δική τους οικογένεια, να νιώσουν αγάπη και ασφάλεια. 

Όταν ακούτε “κοινωνική συνοχή”, τι σκέφτεστε πρώτα; Είναι μια έννοια που έχει νόημα στην καθημερινότητά μας;

Βεβαίως και έχει πολύ ουσιαστικό και πρακτικό νόημα. Η κοινωνική συνοχή είναι θεμελιώδες ζητούμενο στις σύγχρονες μεταβαλλόμενες κοινωνίες και προϋπόθεση για την ανάπτυξη και ευημερία του συνόλου. Χρέος μας είναι να στηρίζουμε όλους τους πολίτες, παιδιά, νέους, ηλικιωμένους, γονείς, ανέργους, άτομα με αναπηρία – χωρίς διακρίσεις – στο μέτρο της ανάγκης του καθενός και με ιδιαίτερη μέριμνα για τις πλέον ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Πρακτικά σημαίνει ότι δεν αφήνουμε κανέναν πίσω.

Ποιο είναι το πιο συχνό παράπονο ή αίτημα που φτάνει σε εσάς από οικογένειες σήμερα;

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που ακούω από τον κόσμο – πολίτες, φίλους, γνωστούς – είναι το κόστος στέγασης. Συχνά μου λένε: «Θέλουμε να κάνουμε οικογένεια, αλλά πώς να πάρουμε την απόφαση όταν δεν έχουμε εξασφαλίσει τη στέγαση;» Και έχουν δίκιο. Είτε πρόκειται για υψηλά ενοίκια είτε για τη δυσκολία να  αποκτήσει κανείς πρώτη κατοικία, οι ανάγκες είναι μεγάλες και πιεστικές.

Γι’ αυτό δίνουμε βάρος σε πολιτικές που δίνουν πραγματικές λύσεις: όπως τα προγράμματα «Σπίτι Μου Ι & ΙΙ» για την απόκτηση κατοικίας με χαμηλότοκο δάνειο, το επίδομα στέγασης, το πρόγραμμα «Κάλυψη» ή η επιστροφή ενός ενοικίου κάθε Νοέμβριο που ανακοινώθηκε πρόσφατα από τον Πρωθυπουργό. Έχουμε, όμως, και μια σειρά από μέτρα που στόχο έχουν να ενισχύσουν την προσφορά κατοικιών στην αγορά, όπως είναι  το «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» για τη διάθεση κλειστών διαμερισμάτων, τα μέτρα για τον περιορισμό των βραχυχρόνιων μισθώσεων, τα φορολογικά κίνητρα  για μακροχρόνιες μισθώσεις ή η Κοινωνική Αντιπαροχή μέσω της αξιοποίησης ακινήτων του Δημοσίου.

Το σημαντικό είναι να ανοίγουμε διάλογο με τους πολίτες. Πολλοί δεν γνωρίζουν καν ότι αυτά τα προγράμματα υπάρχουν – και μια απλή συζήτηση μαζί τους μπορεί να τους προσφέρει επιλογές που δεν είχαν αντιληφθεί. Αυτός είναι και ο στόχος μας με τη νέα πλατφόρμα στεγαστικής πολιτικής που ετοιμάζουμε αυτό το διάστημα, όπου θα είναι προσβάσιμες οι πληροφορίες για όλα τα στεγαστικά προγράμματα και μέτρα που έχουμε λάβει.

Ένα ζευγάρι που θέλει να κάνει παιδί σήμερα, αντιμετωπίζει χίλια εμπόδια. Τι απαντάτε σε αυτούς που λένε “δεν τολμάμε να κάνουμε οικογένεια”; Τι μέτρα προωθείτε για τη στήριξη των νέων οικογενειών και την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας;
και την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας;

Στο Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, αυτός είναι ο καθημερινός μας στόχος – να μειώσουμε όσο γίνεται τα εμπόδια που κρατούν πίσω τα νέα ζευγάρια από το να δημιουργήσουν τη δική τους οικογένεια, εφόσον το επιθυμούν. Δουλεύουμε με συνέπεια για να στηρίξουμε τη στέγαση των νέων ανθρώπων, να παράσχουμε υπηρεσίες σε νέους γονείς, όπως είναι τα voucher για βρεφονηπιακούς σταθμούς ή οι Νταντάδες της γειτονιάς, να χορηγήσουμε οικονομικά βοηθήματα για τα πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού (επίδομα γέννησης, επίδομα παιδιού) και, συνολικά, να διαμορφώσουμε ένα περιβάλλον πιο φιλικό προς την οικογένεια.

Όλα αυτά αποτελούν μέρος μια συγκροτημένης στρατηγικής που αποτυπώνεται στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό, το οποίο έχει παρουσιαστεί ήδη στο Υπουργικό Συμβούλιο και στις αρμόδιες Κοινοβουλευτικές Επιτροπές και θα βγει άμεσα σε δημόσια διαβούλευση. Πρόκειται για ένα Σχέδιο Δράσης δεκαετούς διάρκειας, με 100 συνολικά δράσεις και συνολικό προϋπολογισμό 20 δις ευρώ.

Ξέρουμε πως δεν λύνονται όλα από τη μία μέρα στην άλλη. Όμως κάθε βήμα που προσφέρει σιγουριά και προοπτική σε ένα ζευγάρι που θέλει να κάνει οικογένεια, έχει τεράστια αξία. Και για εκείνους και για το μέλλον της κοινωνίας μας.

Υπάρχει κάποιο μέτρο που εφαρμόστηκε πρόσφατα και θεωρείτε πως έχει κάνει διαφορά, έστω και μικρή, στην καθημερινότητα των ανθρώπων;
Κάθε μέτρο που εφαρμόζουμε έχει τη δική του σημασία και μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά σε μια κοινωνία πιο δίκαιη και ανθρώπινη.

Ένα παράδειγμα είναι η πρόσφατη διόρθωση μιας αδικίας που υπήρχε για χρόνια: το επίδομα των 391 ευρώ για άτομα με προβλήματα ακοής δεν δινόταν στους συμπολίτες μας ηλικίας 18 έως 65 ετών. Μπορεί να φαίνεται μικρή αλλαγή, όμως είναι βαθιά ουσιαστική για εκείνους που επηρεάζει. Πλέον, όλοι οι πολίτες αυτής της ηλικιακής ομάδας που πληρούν τα αναπηρικά κριτήρια θα δικαιούνται το μηνιαίο επίδομα, ανεξαρτήτως αν εργάζονται ή λαμβάνουν σύνταξη, όπως ανακοίνωσε η Υπουργός Δόμνα Μιχαηλίδου.

Ένα ακόμη αξιόλογο παράδειγμα μέτρου, που ανακοίνωσε την προηγούμενη εβδομάδα ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αφορά στην επιστροφή ενοικίου κάθε Νοέμβριο και αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός μέτρου που, αν και φαινομενικά απλό, έχει τη δυνατότητα να προσφέρει χειροπιαστή οικονομική ανακούφιση σε χιλιάδες νοικοκυριά. Πρόκειται για μια πολιτική με έντονο κοινωνικό αποτύπωμα, καθώς αναγνωρίζει την πίεση που ασκεί το κόστος στέγασης  ειδικά στους νέους, οικογένειες με παιδιά και φοιτητές – και προσφέρει μια ουσιαστική και άμεση ενίσχυση.

Δεν είναι απλώς μια φορολογική ελάφρυνση· είναι μια έμπρακτη ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των ενοικιαστών, που μπορεί να κάνει τη διαφορά σε μια δύσκολη οικονομικά περίοδο. Και το πιο σημαντικό: είναι ένα μέτρο μόνιμου χαρακτήρα, που θεμελιώνει μια νέα σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στον πολίτη και το κράτος. Μέσα από τέτοιες παρεμβάσεις προσπαθούμε να χτίσουμε μια κοινωνία προσβάσιμη και ισότιμη για όλους. Όχι στα λόγια, αλλά στην πράξη.

Πολλοί άνθρωποι νιώθουν πως “δεν τους βλέπει κανείς” ( ηλικιωμένοι, μονογονείς, άνεργοι, άστεγοι). Τι κάνετε ώστε να μη μείνει κανείς “αόρατος”;

Οι ευάλωτες ομάδες είναι πολλές και με ποικίλα και διαφοροποιημένα χαρακτηριστικά. Για το λόγο αυτό, αναπτύσσουμε στοχευμένες πολιτικές που ανταποκρίνονται στις εξειδικευμένες ανάγκες κάθε κοινωνικής ομάδας. Ειδικά στο κομμάτι της στέγασης, πέραν τω οριζόντιων προγραμμάτων που είναι ευρέως γνωστά, υλοποιούμε προγράμματα με συγκεκριμένη στόχευση, όπως είναι:

• Το πρόγραμμα «Κοινωνική κατοικία για τις ευάλωτες ομάδες» που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, μέσω του οποίου ανακαινίζονται κατοικίες στους Δήμους Αθήνας και Θεσσαλονίκης για την παροχή κοινωνικής στέγασης σε ευάλωτους συμπολίτες μας.
• Το πρόγραμμα «Κάλυψη» ειδικά για τους δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, 
• Το πρόγραμμα «Στέγαση και Εργασία για τους αστέγους» που απευθύνεται σε συμπολίτες μας που διαβιούν σε αστεγία ή επαπειλούμενη στέγαση και τους εξασφαλίζει εργασία, στέγη και ψυχοκοινωνική στήριξη, 
• το φοιτητικό επίδομα στέγασης για τους φοιτητές που σπουδάζουν μακριά από την κατοικία τους, το οποίο αυξήθηκε μάλιστα φέτος έως και τα 2.500 ευρώ.

Αν είχατε τη δύναμη να αλλάξετε κάτι άμεσα, χωρίς γραφειοκρατία, τι θα αλλάζατε αύριο το πρωί;

Αν μπορούσα να αλλάξω κάτι άμεσα, θα ήταν η χαρτογράφηση και ωρίμανση της δημόσιας περιουσίας που μένει ανεκμετάλλευτη, προκειμένου να αξιοποιηθεί για κοινωνική και προσιτή στέγαση το ταχύτερο δυνατό.

Γι’ αυτό προχωράμε στο πρόγραμμα «Κοινωνική Αντιπαροχή», όπου το Δημόσιο θα παραχωρήσει ανεκμετάλλευτα οικόπεδα και κτίρια σε αναδόχους, με αντάλλαγμα την κατασκευή νέων κατοικιών. Στόχος μας, τουλάχιστον το 30% από αυτές να διατίθεται με χαμηλό ενοίκιο σε συγκεκριμένες ομάδες στόχου, όπως τα νέα ζευγάρια, οι οικογένειες, ιδίως μονογονείς, τρίτεκνοι και πολύτεκνοι, ενώ προβλέπεται και το μοντέλο «rent to own», δηλαδή της ενοικίασης με δυνατότητα μελλοντικής εξαγοράς. 

Ποιο είναι το βασικό όραμα του Υπουργείου για την κοινωνική συνοχή στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια;

Κατ’ αρχάς, όπως δήλωσε πρόσφατα και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, επιδιώκουμε η επιτυχία των αριθμών να γίνεται και ευημερία των πολλών, μέσα από τη συλλογική πρόοδο της Ελλάδας. Το όραμά μας, λοιπόν, σε επίπεδο κοινωνικής συνοχής, είναι η στήριξη των πλέον ευάλωτων συμπολιτών μας, των παιδιών, των νέων, των ηλικιωμένων, των ατόμων με αναπηρία, αλλά και ευρύτερα όλων των οικογενειών, μέσω της διαμόρφωσης ενός κλίματος ασφάλειας, σιγουριάς και αισιοδοξίας.

Όχι μόνο στα λόγια, αλλά με αληθινές πράξεις και ορατές λύσεις αναπτύσσουμε ένα δίχτυ προστασίας για όλους τους πολίτες στο πλαίσιο μιας συγκροτημένης κοινωνικής πολιτικής, είτε αφορά στη στέγαση, είτε στο δημογραφικό, είτε στην καταπολέμηση της φτώχειας και των κοινωνικών αποκλεισμών ή των διακρίσεων. Είναι ένα Υπουργείο για όλους. 

Γλούμης Γλούμης Γλούμης Γλούμης Γλούμης Γλούμης Γλούμης Γλούμης Γλούμης