Washington Post: Στο ζήτημα της μετανάστευσης, η Ελλάδα παίρνει «τραμπική» στροφή

Για την Ελλάδα, πύλη προς την 27μελή Ευρωπαϊκή Ένωση, η μακρόχρονη φυλάκιση των παράτυπων μεταναστών μπορεί σύντομα να γίνει ο νέος κανόνας.

«Εισβολή» και καταστολή Washington

ΑΜΥΓΔΑΛΕΖΑ, Ελλάδα

Καταγγέλλοντας μια «εισβολή» μεταναστών — και επαινώντας την καταστολή στις Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ — οι ελληνικές αρχές ξεδιπλώνουν ένα από τα πιο ριζοσπαστικά σχέδια στην Ευρώπη για να τερματίσουν τις παράτυπες αφίξεις.

Το νέο ελληνικό «μοντέλο» εφαρμόζεται πίσω από έναν φράχτη ύψους τριών μέτρων με συρματοπλέγματα, στα όρια της μητροπολιτικής Αθήνας, όπου φυλακισμένοι μετανάστες περιγράφουν συνθήκες αντάξιες ενός Αιγαιοπελαγίτικου Αλκατράζ. Μαυροφορεμένοι φύλακες περιπολούν το κέντρο κράτησης, όπου μετανάστες που διασώθηκαν πρόσφατα στη θάλασσα αντιμετωπίζονται σαν εγκληματίες, σύμφωνα με δικηγόρους ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Έντομα σέρνονται κοντά σε λερωμένα στρώματα σε θαλάμους όπου στοιβάζονται μέχρι και δέκα άτομα. Τουαλέτες χωρίς καπάκια και κάποιες χωρίς πόρτες. Τα κλιματιστικά χαλάνε εν μέσω καλοκαιριού, όταν οι θερμοκρασίες ξεπερνούν τους 35°C, σύμφωνα με μαρτυρίες και βίντεο.

Από τα μέσα Ιουλίου, μετανάστες που φτάνουν από τις βόρειες ακτές της Αφρικής χωρίς έγκριση, αντιμετωπίζουν συνοπτική φυλάκιση στο πλαίσιο τρίμηνης αναστολής του δικαιώματος ασύλου. Οι αρχές λένε ότι το μέτρο μπορεί να παραταθεί· οι επικριτές το θεωρούν παραβίαση διεθνών συνθηκών.

Οι διασωθέντες στεγάζονται σε κοντέινερ, σύμφωνα με δικηγόρους και ίδιους τους μετανάστες. Οι ελληνικές αρχές αρνήθηκαν αιτήματα επίσκεψης στο κέντρο και δεν απάντησαν σε ερωτήματα για τις συνθήκες.

«Είναι μια πολύ δύσκολη ζωή», είπε ένας 31χρονος Υεμενίτης κρατούμενος, που μίλησε ανώνυμα φοβούμενος αντίποινα.

Νέος νόμος, νέοι περιορισμοί

Με τον νέο νόμο που προωθείται, οι μετανάστες θα μπορούν ξανά να υποβάλουν αίτηση ασύλου. Όμως, αντί να φιλοξενούνται σε ανοιχτά κέντρα, θα κρατούνται σε κλειστές φυλακές όπως της Αμυγδαλέζας, μέχρι να κριθεί η υπόθεσή τους.

Όσοι δικαιωθούν θα αποδεσμεύονται. Όσοι απορριφθούν — ποσοστό άνω του 50% — θα αντιμετωπίζουν δίλημμα: εθελούσια απέλαση ή ποινές φυλάκισης δύο έως πέντε ετών και πρόστιμα έως 10.000 ευρώ.

Οι Έλληνες αξιωματούχοι επικαλούνται ως έμπνευση την πολιτική Τραμπ. «Πιστεύω ότι η πολιτική του Προέδρου Τραμπ είναι καλή πολιτική», είπε ο υπουργός Μετανάστευσης Θάνος Πλεύρης. «Η Ευρώπη λέει φτάνει πια».

Η στροφή της Δύσης

Σε ολόκληρη τη Δύση, το μήνυμα προς όσους εισέρχονται χωρίς άδεια είναι ξεκάθαρο: «Δεν θα βρείτε καταφύγιο εδώ».

Η Ευρώπη στράφηκε σταδιακά προς τα δεξιά μετά το 2015, όταν πάνω από ένα εκατομμύριο Σύροι και άλλοι πρόσφυγες έφτασαν στην ήπειρο. Χώρες όπως η Ουγγαρία και η Αυστρία επέβαλαν περιορισμούς και μέτρα αποτροπής.

Σήμερα, με εξαίρεση την Ισπανία, που έχει πιο φιλική πολιτική και έχει δει οικονομικά οφέλη, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είναι ολοένα πιο εχθρικές προς τη μετανάστευση. Η Γερμανία ενισχύει ελέγχους στα σύνορα, η Ολλανδία ψήφισε νόμους που μειώνουν τη διάρκεια αδειών ασύλου και περιορίζουν την επανένωση οικογενειών.

Η Ε.Ε. δυσκολεύεται με τις απελάσεις — μόλις 1 στους 4,5 απορριφθέντες αιτούντες επιστρέφει πραγματικά. Έτσι, η Ένωση επιδιώκει να διευκολύνει τις επιστροφές ή να εμποδίζει εξαρχής την είσοδο.

Υπάρχει αυξανόμενη στήριξη στην πρόταση της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι για κέντρα επεξεργασίας αιτημάτων εκτός Ε.Ε., όπως στην Αλβανία. Η ιδέα αντιμετωπίζει νομικά εμπόδια, αλλά μπορεί να γίνει πιο ρεαλιστική με τους νέους ευρωπαϊκούς κανόνες μετανάστευσης.

Ο Πλεύρης είπε ότι συζητήθηκε ακόμη και η δημιουργία κέντρων κράτησης στη Λιβύη — όπου διεθνείς οργανώσεις καταγγέλλουν βασανιστήρια και κακοποιήσεις.

Αύξηση αφίξεων στην Κρήτη

Η Ελλάδα έχει κατηγορηθεί για παράνομες επαναπροωθήσεις στη θάλασσα. Ο νέος νόμος ήρθε μετά από ξαφνική αύξηση αφίξεων στην Κρήτη.

Στην Κρήτη, σε εκθεσιακό κέντρο, πριν λίγες εβδομάδες στοιβάχθηκαν εκατοντάδες μετανάστες. Από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο, οι αφίξεις ξεπέρασαν τις 10.000 — τετραπλάσιες από πέρυσι. Οι περισσότεροι έφτασαν από τη Λιβύη, προερχόμενοι από Αίγυπτο, Μπαγκλαντές, Πακιστάν. Οι αρχές λένε ότι πολλοί δεν έχουν ισχυρές αξιώσεις ασύλου, αλλά ακτιβιστές αντιτείνουν ότι αιτούντες από Σουδάν και Υεμένη είχαν σοβαρότερες ανάγκες προστασίας.

Μετά τις 14 Ιουλίου, όταν τέθηκε σε ισχύ η αναστολή του ασύλου, οι νεοεισερχόμενοι μεταφέρονται γρήγορα σε φυλακές στην Αμυγδαλέζα ή στη βόρεια Ελλάδα.

Η Αθήνα έστειλε και τρία πολεμικά πλοία ανοικτά της Λιβύης. Έκτοτε οι αφίξεις έπεσαν κατακόρυφα.

Η UNHCR εξέφρασε «σοβαρή ανησυχία», τονίζοντας ότι «το δικαίωμα στο άσυλο είναι θεμελιώδες». Η Ελλάδα αντιτείνει ότι οι περισσότεροι αφιχθέντες δεν το δικαιούνται.

Τοπικές αντιδράσεις

Στην Κρήτη, πολλοί κάτοικοι στηρίζουν την αυστηρή πολιτική, φοβούμενοι ότι οι μετανάστες θα αποθαρρύνουν τον τουρισμό. Κάποιοι το βλέπουν ως ζήτημα νόμου, τάξης και διατήρησης της κουλτούρας.

«Βλέπουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους στους δρόμους που δεν υπήρχαν παλιά», είπε ο ιερέας Κωνσταντίνος Θωμαδάκης. «Οι περισσότεροι είναι νέοι άνδρες 18–35. Αναρωτιόμαστε, γιατί έρχονται; Είναι παράνομη είσοδος στη χώρα μας».

Αντίθετα, η Ελένη Ζερβουδάκη, αντιδήμαρχος και σύνδεσμος με το κέντρο φιλοξενίας, εξέφρασε αμφιβολίες. Είπε ότι γνώρισε προσωπικά κάποιους μετανάστες, όπως έναν «καλό άνθρωπο» από το Σουδάν που έφευγε από τον πόλεμο. «Είμαστε όλοι άνθρωποι», είπε. «Αν βρισκόμασταν στη θέση τους, θα κάναμε το ίδιο».

Η Αμυγδαλέζα και οι νέες πραγματικότητες

Το κέντρο στην Αμυγδαλέζα άνοιξε το 2012. Νομικά, οι παράτυποι μετανάστες μπορούν να κρατούνται έως 18 μήνες. Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα, όσοι υπέβαλαν αίτημα ασύλου μεταφέρονταν γρήγορα σε πιο ανοιχτά κέντρα.

Πλέον, η κράτηση μπορεί να διαρκέσει χρόνια, αν ο νόμος περάσει και οι απορριφθέντες αρνούνται να επιστρέψουν. Δικηγόροι λένε ότι η πολιτική είναι μη ρεαλιστική, αφού η Ελλάδα δεν έχει χωρητικότητα για τόσους φυλακισμένους.

Ο Υεμενίτης κρατούμενος είπε ότι έφυγε από εμπόλεμη ζώνη και σοκαρίστηκε όταν διαπίστωσε ότι δεν μπορούσε καν να αιτηθεί άσυλο. «Νόμιζα ότι θα με κρατήσουν τρεις–πέντε μέρες και θα με αφήσουν», είπε. «Δεν ήξερα. Έπεσα από τα σύννεφα. Θέλω να φύγω. Δεν θέλω να μείνω σε αυτή τη φυλακή».

Πηγή: Washington Post

Washington Washington Washington Washington Washington Washington Washington Washington