Η συμμετοχή της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα εξοπλισμών περνά από την Αθήνα

Γράφει ο: Αντώνης Λυριωτάκης CEO Athens Politics – Πρόεδρος Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων και Επικοινωνίας του Εθνικού Συμβουλίου Νεολαίας ( ΕΣΥΝ ) – Πολιτικός Επιστήμονας

Σε πολιτική και θεσμική εγρήγορση η ελληνική κυβέρνηση για τη συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE. Σκληρή γραμμή απέναντι σε αναθεωρητισμό και παραβιάσεις

Η Τουρκία επιχειρεί να εισέλθει στα «χωράφια» της Ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, αξιοποιώντας τη νέα στρατηγική της Ε.Ε. για κοινές αμυντικές προμήθειες. Η Αθήνα, ωστόσο, σηκώνει τείχος: ξεκαθαρίζει ότι καμία διμερής ή θεσμική συνεργασία δεν μπορεί να γίνει ανεκτή εφόσον η Άγκυρα συνεχίσει να αμφισβητεί το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου.

Η στρατηγική της κυβέρνησης Μητσοτάκη

Η Ελληνική διπλωματία κινείται μεθοδικά εδώ και μήνες, στοχεύοντας στη θεσμική θωράκιση της Ε.Ε. απέναντι σε τυχόν «παραθυράκια» που θα μπορούσαν να επιτρέψουν στην Τουρκική αμυντική βιομηχανία να διεισδύσει στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE (Strengthening the European Defence Industry through common Procurement Act).

Το μήνυμα της Αθήνας είναι σαφές: καμία ευρωπαϊκή χρηματοδότηση σε τρίτη χώρα που απειλεί με πόλεμο κράτος-μέλος και δεν αναγνωρίζει άλλη χώρα-μέλος της Ε.Ε., όπως η Κυπριακή Δημοκρατία. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να επαναλάβει αυτή τη θέση και απευθείας στον Τούρκο πρόεδρο, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη συγκυρία για τις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Τι προβλέπει το SAFE και γιατί ανησυχεί η Ελλάδα

Το πρόγραμμα SAFE, με συνολικό ύψος 150 δισ. ευρώ, αποσκοπεί στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής αυτονομίας μέσω κοινών προμηθειών και συμπαραγωγών. Η Ε.Ε., λόγω περιορισμένης παραγωγικής δυνατότητας, ανοίγει δίαυλο συνεργασίας με τρίτες χώρες μεταξύ αυτών και η Τουρκία, που αν και υποψήφια προς ένταξη, βρίσκεται σε ευθεία αντιπαράθεση με κράτη-μέλη.

Η Άγκυρα επιχειρεί να μπει στο παιχνίδι αξιοποιώντας τη δυναμική της δικής της βιομηχανίας UAV, με εταιρείες όπως η Baykar και η Roketsan να προσβλέπουν σε συνεργασίες εντός ευρωπαϊκού εδάφους, μέσω κοινοπραξιών ή θυγατρικών.

Για την Ελλάδα – και όχι μόνο – αυτή η εξέλιξη εγείρει σοβαρό ζήτημα αξιοπιστίας της Ε.Ε. ως πολιτικής και θεσμικής οντότητας. Μπορεί η Ένωση να επιδοτήσει τεχνογνωσία και εξοπλισμούς σε μια χώρα που αμφισβητεί το στάτους κβο στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο;

Τι προβλέπει ο Κανονισμός του SAFE

Προϋπολογισμός: 1,5 δισ. ευρώ για την περίοδο 2025–2027 (ως αρχικό κονδύλι από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό), με δυνατότητα ενεργοποίησης επιπλέον πόρων μέσω ΕΤΕπ και εθνικών συνεισφορών.

Στόχος: Συντονισμένη και κοινή προμήθεια οπλικών συστημάτων και αμυντικού υλικού από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., με στόχο τη μείωση του κατακερματισμού και την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας. Επιλέξιμες Δαπάνες:

Προϋπολογισμός: 1,5 δισ. ευρώ για την περίοδο 2025–2027 (ως αρχικό κονδύλι από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό), με δυνατότητα ενεργοποίησης επιπλέον πόρων μέσω ΕΤΕπ και εθνικών συνεισφορών.

Στόχος: Συντονισμένη και κοινή προμήθεια οπλικών συστημάτων και αμυντικού υλικού από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., με στόχο τη μείωση του κατακερματισμού και την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας.

Επιλέξιμες Δαπάνες:

• Προμήθεια κοινών εξοπλισμών
• Κοινοπραξίες κρατών-μελών με ενιαία παραγγελία
• Συμπαραγωγή σε ευρωπαϊκό έδαφος

Συμμετοχή Τρίτων Χωρών:

• Επιτρέπεται μόνο με αιτιολόγηση και συμφωνία όλων των κρατών-μελών
• Οι τρίτες χώρες πρέπει να σέβονται τις αρχές και τις αξίες της Ε.Ε.
• Δεν πρέπει να απειλούν ή να ενεργούν κατά κρατών-μελών ή των συμφερόντων της Ένωσης

Ρήτρα Βέτο:

• Κάθε συμμετοχή τρίτης χώρας μπορεί να μπλοκαριστεί από οποιοδήποτε κράτος-μέλος, χωρίς εξήγηση (ρητή αρχή ομοφωνίας)

Η υπόθεση SAFE αποτελεί τη νέα δοκιμασία της γεωπολιτικής αξιοπιστίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν η Ένωση υποχωρήσει στις πιέσεις της Άγκυρας και επιτρέψει έμμεσες ή άμεσες «τρύπες» στο κανονιστικό της πλαίσιο, το μήνυμα θα είναι σαφές: η επιθετικότητα ανταμείβεται, όχι απομονώνεται.

Για την Ελλάδα, η μάχη δεν είναι απλώς θεσμική. Είναι στρατηγική. Διεκδικεί όχι μόνο την ασφάλειά της, αλλά και τον σεβασμό του ευρωπαϊκού δικαίου απέναντι σε αυταρχικά καθεστώτα που χρησιμοποιούν την άμυνα ως όπλο επιρροής.

Η Άγκυρα επιδιώκει να μετατρέψει την αμυντική της βιομηχανία σε μοχλό πολιτικής εισόδου στην ευρωπαϊκή σφαίρα. Αν η Ε.Ε. της ανοίξει την πόρτα χωρίς εγγυήσεις, τότε η Ένωση θα έχει αποτύχει στον ρόλο της ως γεωπολιτικού παίκτη και θα έχει απλώς αυτοϋπονομευτεί.

Η Ελληνική στάση είναι ξεκάθαρη και επιβεβλημένη. Το ερώτημα είναι αν η Ευρώπη θα επιλέξει στρατηγική συνέπεια ή βολική αφέλεια.

Η ελληνική γραμμή: Ασφαλιστικές δικλίδες και βέτο αν χρειαστεί

Ήδη η ελληνική διπλωματία έχει επιτύχει κρίσιμες ρυθμίσεις στον Κανονισμό του SAFE. Πλέον, οποιαδήποτε συμφωνία με τρίτη χώρα απαιτεί ομοφωνία – γεγονός που καθιστά το ελληνικό (και κυπριακό) βέτο καθοριστικής σημασίας.

Παράλληλα, η Αθήνα έχει καταθέσει ρητή εθνική δήλωση, η οποία αναφέρει ότι η συμμετοχή τρίτων χωρών στην ευρωπαϊκή αμυντική αρχιτεκτονική δεν μπορεί να υπονομεύει τις αρχές της Ένωσης ούτε να παραγνωρίζει τις ανησυχίες ασφάλειας των κρατών-μελών.

Ωστόσο, η ανησυχία παραμένει: υπάρχει κίνδυνος έμμεσης διείσδυσης της τουρκικής βιομηχανίας μέσω εταιρειών που λειτουργούν ήδη σε έδαφος κρατών-μελών. Γι’ αυτό και η ελληνική κυβέρνηση διατηρεί συνεχή διπλωματική επαγρύπνηση, όχι μόνο σε πολιτικό αλλά και σε τεχνοκρατικό επίπεδο.

Δοκιμασία αξιοπιστίας για την Ε.Ε

Το διακύβευμα είναι μεγαλύτερο από μια απλή συνεργασία εξοπλισμών. Αν η Ε.Ε. επιτρέψει στην Τουρκία να επωφεληθεί από ευρωπαϊκά κονδύλια χωρίς σαφείς δεσμεύσεις και συμμόρφωση με το κοινοτικό κεκτημένο, τότε όχι μόνο υπονομεύει την πολιτική συνοχή της, αλλά εκπέμπει και το λάθος μήνυμα στους εταίρους και αντιπάλους της.

Η Αθήνα επιμένει: Δεν μπορείς να ζητάς χρήματα από την Ευρώπη και την ίδια στιγμή να απειλείς με casus belli, να αμφισβητείς την ελληνική κυριαρχία και να διατηρείς στρατεύματα κατοχής στην Κύπρο.

Το παιχνίδι τώρα ξεκινά

Η υπόθεση SAFE δεν είναι τεχνική είναι καθαρά πολιτική. Και η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να δώσει όλες τις μάχες, εντός και εκτός Ε.Ε., ώστε να μην γίνει αποδεκτή μια συμμετοχή της Τουρκίας που θα συνιστά επιβράβευση της επιθετικότητας και της παραβατικότητας.

Η επόμενη συνάντηση Μητσοτάκη–Ερντογάν αλλά και η στάση της Κομισιόν απέναντι στις ενστάσεις Αθήνας και Λευκωσίας θα δείξουν αν η Ε.Ε. είναι έτοιμη να λειτουργήσει ως γεωπολιτικός παίκτης ή θα συνεχίσει να πατάει σε δύο βάρκες.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποδεικνύει ότι διαθέτει την απαραίτητη πολιτική αποφασιστικότητα και στρατηγική διορατικότητα για να υπερασπιστεί τα εθνικά συμφέροντα σε έναν Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο στίβο γεμάτο προκλήσεις.

Με την προσήλωση του στην προστασία της Ελληνικής κυριαρχίας και την προώθηση της σταθερότητας στην περιοχή, κατορθώνει να θέσει σαφείς όρους στη συνεργασία με την Τουρκία, διασφαλίζοντας ότι η Ελλάδα δεν θα χρηματοδοτήσει με οποιονδήποτε τρόπο τον αναθεωρητισμό που απειλεί τα δικαιώματά της. Η ηγεσία του Μητσοτάκη αντανακλά την ανάγκη για ισχυρή, συνεπή και έμπειρη διαχείριση της εξωτερικής πολιτικής σε μια περίοδο που η ασφάλεια της Ευρώπης και της Μεσογείου απαιτεί αποφασιστικότητα και εθνική ενότητα.

Τουρκίας. Τουρκίας Τουρκίας Τουρκίας Τουρκίας Τουρκίας Τουρκίας Τουρκίας Τουρκίας Τουρκίας