Γράφει ο: Θωμάς Τσιούκης Σχέδιο
Αντιπρόεδρος Επιτροπής Ευρωπαϊκής Παιδείας Εθνικού Συμβουλίου Νεολαίας – Δικηγόρος – Πολιτικός Επιστήμων ΔΠΘ – Π.Μ.Σ. στις Ευρωπαϊκές Πολιτικές Νεολαίας, Επιχειρηματικότητας, Εκπαίδευσης και Πολιτισμού. Σχέδιο
Η Ελλάδα του 21ου αιώνα καλείται να αντιμετωπίσει τρεις αλληλένδετες προκλήσεις που διαμορφώνουν το μέλλον της: την ανάγκη για ουσιαστική αποκέντρωση, τη δίκαιη και ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη, και την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος που επιδεινώνεται με ταχείς ρυθμούς.
Αποκέντρωση: Όχι απλώς μεταφορά αρμοδιοτήτων, αλλά αλλαγή φιλοσοφίας Σχέδιο
Η αποκέντρωση στην Ελλάδα δεν μπορεί να παραμείνει μια συζήτηση, είναι ώρα να λάβει σάρκα και οστά . Παρά τις μεταρρυθμίσεις του «Καποδίστρια» και του «Καλλικράτη», η κεντρική διοίκηση εξακολουθεί να έχει τον πρώτο λόγο σε ζητήματα που θα μπορούσαν – και θα έπρεπε – να ανήκουν σε τοπικούς φορείς. Η ενίσχυση της τοπικής αυτοδιοίκησης δεν είναι μόνο ζήτημα διοικητικής οργάνωσης· είναι ζήτημα δημοκρατίας, αποτελεσματικότητας και συμμετοχής του πολίτη.
Η μεταφορά αρμοδιοτήτων σε Δήμους και Περιφέρειες χωρίς την αντίστοιχη χρηματοδότηση και τεχνική υποστήριξη είναι κενό γράμμα. Η αποκέντρωση απαιτεί θεσμική κατοχύρωση, διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων και ενίσχυση των τοπικών θεσμών με ανθρώπινο δυναμικό και ψηφιακή υποδομή.
Περιφερειακή Ανάπτυξη: Ώρα να φύγουμε από το
“Αθήνα-κεντρικό” μοντέλο
Η Ελλάδα είναι από τις πιο συγκεντρωτικές χώρες της Ευρώπης. Το 40% του πληθυσμού συγκεντρώνεται στο Λεκανοπέδιο Αττικής, ενώ η ύπαιθρος αποψιλώνεται από ανθρώπινο δυναμικό, επενδύσεις και βασικές υποδομές. Η περιφερειακή ανάπτυξη δεν είναι μόνο ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης· είναι αναγκαία προϋπόθεση εθνικής ανθεκτικότητας.
Χρειάζεται ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο που να βασίζεται στα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής: τον πρωτογενή τομέα, την αγροδιατροφή, τον τουρισμό εμπειρίας, την καινοτομία, τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, τον πολιτισμό. Έχουν γίνει βήματα προόδου τα τελευταία χρόνια, άλλα επιβάλλεται να υπάρξει μεγαλύτερη ένταση προς αυτή την κατεύθυνση. Το ζητούμενο είναι ο πλούτος να παραμένει και να κυκλοφορεί στις τοπικές κοινωνίες, και όχι να συγκεντρώνεται στα μεγάλα αστικά κέντρα ή να φεύγει προς το εξωτερικό.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία (Ταμείο Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ 2021–2027), όμως απαιτείται τοπικός σχεδιασμός με σαφείς προτεραιότητες και όχι αποσπασματικές ενέργειες. Εδώ έρχεται όμως και ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης, η οποία πρέπει να προτείνει και να μην επαναπαύεται στην επόμενη τετραετία.
Δημογραφικό: Η απειλή που δεν φαίνεται, αλλά απλώνεται
Το δημογραφικό πρόβλημα αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη σιωπηλή απειλή για το μέλλον της χώρας. Η Ελλάδα γερνάει, μειώνεται πληθυσμιακά και αντιμετωπίζει μαζική φυγή νέων στο εξωτερικό. Το πρόβλημα είναι εντονότερο στην περιφέρεια, όπου πολλά χωριά κινδυνεύουν με ερημοποίηση.
Η αντιστροφή αυτής της τάσης απαιτεί περαιτέρω συνολικό σχέδιο στήριξης της οικογένειας, κίνητρα για την παραμονή και εγκατάσταση νέων στην ύπαιθρο, στέγαση, προσβάσιμη παιδεία και υγεία, στήριξη των εργαζόμενων γονιών και ένα ευέλικτο, ανθρώπινο εργασιακό περιβάλλον.
Το τρίπτυχο της λύσης: Ένα εθνικό σχέδιο με περιφερειακή καρδιά
Η Ελλάδα χρειάζεται ένα νέο εθνικό σχέδιο που να εστιάζει στην αποκέντρωση, την περιφερειακή ανάπτυξη και την ανάσχεση του δημογραφικού μαρασμού. Αυτοί οι τρεις πυλώνες δεν είναι ανεξάρτητοι· αλληλοτροφοδοτούνται. Μια ζωντανή, ισχυρή περιφέρεια μπορεί να κρατήσει τους νέους στον τόπο τους. Μια αποτελεσματική αποκέντρωση μπορεί να επιτρέψει την ανάπτυξη με τοπικούς όρους. Κι ένα σταθερό δημογραφικό μπορεί να διασφαλίσει την κοινωνική βιωσιμότητα.
Το μέλλον της Ελλάδας δεν βρίσκεται μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα· βρίσκεται στα χωριά που μπορούν να ξαναζωντανέψουν, στις τοπικές κοινωνίες που μπορούν να αναπνεύσουν, στα παιδιά που μπορούν να γεννηθούν και να μεγαλώσουν με αξιοπρέπεια σε κάθε γωνιά της χώρας.
Η Επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν: Περιφερειακή Ρήξη και Γεωστρατηγικές Επιπτώσεις για την Ελλάδα
Γράφει ο: Θωμάς Τσιούκης Αντιπρόεδρος Επιτροπής Ευρωπαϊκής Παιδείας Εθνικού Συμβουλίου Νεολαίας – Δικηγόρος – Πολιτικός Επιστήμων ΔΠΘ – Π.Μ.Σ. στις…
